Thông cáo nêu, có hai doanh nghiệp có cá nhân là người nước ngoài tham gia góp vốn theo hình thức sở hữu cổ phiếu, cổ phần trong doanh nghiệp, được cho thuê đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ tổ chức, cá nhân trong nước.

Trong đó, một lô diện tích 20 ha tại phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn được UBND TP Đà Nẵng cho Công ty liên doanh Du lịch và Giải trí quốc tế đặc biệt Silver Shoes Hoàng Đạt (thành lập tháng 6/2006 theo giấy phép Bộ Kế hoạch và Đầu tư) thuê trong thời gian 50 năm.

Doanh nghiệp này do Công ty cổ phần Hoàng Đạt góp vốn 10%. Bên nước ngoài là Công ty TNHH Silver Shoes (có trụ sở tại Mỹ, do ông Sui Gui Nan, quốc tịch Trung Quốc đại diện), góp vốn 90%. UBND TP Đà Nẵng đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp này từ tháng 3/2007.

Lô đất 20ha ven sân bay Nước Mặn đã được xây dựng khu Giải trí quốc tế đặc biệt Silver Shoes Hoàng Đạt. Ảnh: Nguyễn Đông.

20 lô đất còn lại được các cá nhân, doanh nghiệp Việt Nam chuyển nhượng cho Công ty TNHH Thương mại, Du lịch và dịch vụ V.N. Holiday (Công ty Holiday). Đây là doanh nghiệp Việt Nam có vốn đầu tư nước ngoài với giá trị phần vốn góp 48% từ cá nhân Li Ji Nan (quốc tịch Trung Quốc).

Vị trí 20 lô đất là vệt khai thác quỹ đất 25m dọc tường rào sân bay Nước Mặn, đã được Đà Nẵng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thời điểm từ 2013 đến 2015.

Dẫn khoản 4 Điều 29 Luật Đầu tư năm 2005, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Đà Nẵng cho biết, theo quy định thì nhà đầu tư nước ngoài được áp dụng điều kiện như nhà đầu tư trong nước nếu sở hữu từ 49% trở xuống trong tổng vốn điều lệ của doanh nghiệp.

Việc Công ty Holiday nhận chuyển nhượng 20 lô đất này được thực hiện trước ngày 1/7/2015 (ngày Luật Đầu tư 2014 có hiệu lực), nên cơ quan chức năng áp dụng điều kiện đầu tư như nhà đầu tư trong nước, trong đó có “quyền được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất” theo quy định tại khoản 1 Điều 169 Luật Đất đai năm 2013.

Ông Tô Văn Hùng khẳng định, đến thời điểm hiện tại, Sở Tài nguyên và Môi trường Đà Nẵng không cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho bất kỳ cá nhân nào là người nước ngoài.

Thông cáo báo chí không nêu cụ thể diện tích 20 lô đất còn lại, cũng như đánh giá việc 21 lô đất có ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng hay không, trong khi Nước Mặn là sân bay quân sự ven biển.

Ngày 20/9, Ông Mai Văn Phấn, Tổng Cục phó Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, đã cử một đoàn cán bộ vào Đà Nẵng để xác minh, một số hồ sơ liên quan đã được chuyển ra Hà Nội để kiểm tra.

“Lãnh đạo Sở Tài nguyên Môi trường Đà Nẵng đã hiểu sai bản chất. Pháp nhân trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn là một công ty đăng ký kinh doanh có pháp nhân Việt Nam. Nhưng theo luật Đầu tư và thực tế kiểm tra cho thấy trong các công ty đó có những thành viên, trong các thành viên có một đối tượng người nước ngoài chứ không phải giấy sử dụng đất mang tên người nước ngoài”, ông Phấn nói.

20 lô đất còn lại nằm cách sân bay quân sự một bức tường rào. Ảnh: Nguyễn Đông.

Trao đổi với VnExpress, Đại tá Trương Chí Lăng, nguyên Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Quân sự thành phố Đà Nẵng, cho biết sân bay quân sự Nước Mặn có vai trò quan trọng về phòng thủ của Đà Nẵng. Diện tích sân bay trước đây lớn, sau này Bộ Quốc phòng có nhượng bớt một phần đất cho thành phố mở đường. “Bây giờ sân bay vẫn đang có giá trị về quốc phòng nên cần rà soát, cân nhắc”.

Với 21 lô đất thành phố đã cấp cho các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài, ông Lăng nói câu chuyện này “có tính lịch sử”. Trước đây thành phố không làm theo quy trình xin ý kiến đơn vị quốc phòng đóng trên địa bàn trước khi cấp hoặc chuyển nhượng cho doanh nghiệp nên nhiều trường hợp cấp đất nhưng Bộ Chỉ huy quân sự thành phố không nắm được.

“Thành phố có hỏi thì mình mới có ý kiến, còn không hỏi thì chúng tôi không nắm được”, ông Lăng nói. Sau này, UBND thành phố đã rút kinh nghiệm. Khi chuẩn bị cấp giấy phép cho Công ty liên doanh Du lịch và Giải trí quốc tế đặc biệt Silver Shoes Hoàng Đạt làm khu nhà ở cho công nhân tại vị trí khu đất giáp sân bay, Bộ Chỉ huy quân sự đã không đồng ý.

Luật sư Đỗ Pháp (Đà Nẵng), cho biết việc thành phố chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp có vốn nước ngoài là bình thường, nhưng đây cũng là một trong những trường hợp lách luật. Ông nói: “Pháp luật hiện tại đang có nhiều kẽ hở, nếu doanh nghiệp đủ điều kiện mà Sở Tài nguyên và Môi trường không cấp thì lại thành sai”.

Theo ông, phải có những chủ trương, chính sách nhất quán, minh bạch để các địa phương thực hiện. Hiện tại có quá nhiều luật chuyên ngành, khi áp dụng thì lại chệch Luật Đất đai.

“21 lô đất mà Đà Nẵng đã cấp cho doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài ngoài có sự tiếp tay từ người Việt. Bởi nếu không có người Việt được nhờ đứng tên thì rất khó để một doanh nghiệp có thể gom được cùng lúc 20 lô đất liền bên sân bay quân sự để nhận chuyển quyền sử dụng đất”, ông Pháp nói.

Ông cũng cho hay, ba năm trước đã cảnh báo việc người Việt được người nước ngoài nhờ đứng tên mua đất ven sân bay Nước Mặn.  Tuy nhiên những cảnh báo này đã không được lắng nghe và có biện pháp ngăn chặn, nên bây giờ “gạo đã thành cơm”.