Số vụ vi phạm pháp luật về hải quan do Cục Hải quan TPHCM phát hiện trong thời gian gần đây giảm so với trước, tuy nhiên Cục Hải quan TPHCM nhận định tình hình vẫn phức tạp và đã triển khai nhiều giải pháp phòng, chống trong những tháng cuối năm.
Phát hiện gần 2.000 vụ vi phạm
Theo thông tin từ Cục Hải quan TPHCM, từ đầu năm 2022 đến nay, Cục Hải quan TPHCM đã phát hiện, lập biên bản trên 1.900 vụ vi phạm, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính trên 2.400 tỷ đồng. Đáng chú ý, trong số này, Cục Hải quan TPHCM đã chuyển hồ sơ 37 vụ vi phạm nghiêm trọng, có dấu hiệu hình sự cho cơ quan chức năng khởi tố hình sự theo thẩm quyền.
Có được kết quả trên, Cục Hải quan TPHCM đã quán triệt, nghiêm túc triển khai các nội dung chỉ đạo trong công tác phòng, chống tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, vận chuyển trái phép ma túy; chủ động xây dựng và triển khai các kế hoạch, chuyên đề nhằm triệt phá các đường dây, băng nhóm tội phạm. Đồng thời, thu thập thông tin về địa bàn, tuyến vận chuyển hàng hóa, vụ việc, hiện tượng, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh và người có liên quan; thu thập thông tin về cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức có dấu hiệu hoạt động liên quan đến buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Đặc biệt chú ý đến tình trạng cất giấu ma túy trong các kiện hàng xuất nhập khẩu gửi qua đường hàng không.
Nổi bật nhất trong công tác chống buôn lậu của Cục Hải quan TPHCM từ đầu năm 2022 đến nay, đơn vị đã phá thành công nhiều vụ việc, chuyên án về vận chuyển trái phép chất ma túy qua đường hàng không và chuyển phát nhanh.
Ông Huỳnh Nam, Đội trưởng Đội Kiểm soát phòng chống ma túy cho biết, Cục Hải quan TPHCM phát hiện 65 vụ vận chuyển trái phép chất ma túy, tang vật thu giữ trên 600 kg ma túy các loại. Trong đó, Đội Kiểm soát phòng chống ma túy đã và đang phối với các đơn vị trong và ngoài ngành, thực hiện chuyên án phá đường dây xuất khẩu trái phép ma túy đi Australia. Bước đầu đã phát hiện nhiều vụ vi phạm, thu giữ hàng chục kg ma túy các loại, bắt được một số đối tượng có liên quan. Chuyên án này hiện đang được Cục Hải quan TPHCM mở rộng, điều tra.
Chủ động phòng ngừa, ngăn chặn buôn lậu
Theo đánh giá của Cục Hải quan TPHCM, từ đầu năm 2022 đến nay, hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu TPHCM cơ bản đã hồi phục trở lại, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tăng đáng kể. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm pháp pháp luật hải quan cũng gia tăng. Phương thức, thủ đoạn chủ yếu là khai sai so với hàng hóa nhập khẩu thực tế; lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hóa, đối tượng vi phạm thực hiện chọn luồng (cùng 1 lô hàng khai báo nhiều tờ khai ở cùng một chi cục hoặc khác chi cục, nếu luồng Đỏ thì hủy tờ khai, chọn tờ khai luồng Vàng, Xanh để thông quan hàng hóa); thực hiện việc điều chỉnh manifest để tránh sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan Hải quan nhằm thực hiện hành vi vi phạm…
Để phòng ngừa, ngăn chặn hiệu quả các vụ vi phạm, nhất là vào thời điểm cuối năm khi lượng hàng hóa xuất nhập khẩu có xu hướng gia tăng, Cục Hải quan TPHCM đã chỉ đạo các đơn vị hải quan cửa khẩu, các phòng tham mưu triển khai hiệu quả các kế hoạch chống buôn lậu của Ban chỉ đạo 389 quốc gia; kế hoạch của Ngành, của đơn vị. Đồng thời, đẩy mạnh công tác phối hợp với Cục Quản lý rủi ro để nâng cao hiệu quả xác định trọng điểm trong lựa chọn kiểm tra hàng bằng máy soi container, đặc biệt đối với hàng quá cảnh, hàng tạm nhập tái xuất, hàng bách hóa,… đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực trang thiết bị, cơ sở vật chất, con người; nâng cao tỷ lệ phát hiện vi phạm, tiết kiệm chi phí khi tăng tỷ lệ kiểm tra hàng hóa qua máy soi container.
Về kiểm soát rủi ro và thu thập xử lý thông tin, lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM chỉ đạo các đơn vị thực hiện hiệu quả các Kế hoạch kiểm soát rủi ro trọng tâm năm 2022; yêu cầu các vị trí được phân công quản lý rủi ro phải quan tâm và triển khai đầy đủ văn bản qui định, hướng dẫn để thu thập xử lý thông tin, phân tích rủi ro, đặc biệt đối với rủi ro hàng luồng Xanh, rủi ro hàng xuất khẩu, rủi ro giám sát… để cảnh báo, ngăn ngừa hiệu quả các hành vi vi phạm.
Ngoài ra, Cục Hải quan TPHCM kiến nghị, cần có biện pháp quản lý, ngăn chặn tình trạng lợi dụng điều chỉnh manifest để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; giải quyết, ngăn chặn tình trạng lợi dụng điều chỉnh manifest khi lô hàng đang bị cơ quan Hải quan theo dõi, lô hàng vi phạm thuộc tờ khai được hệ thống phân luồng Đỏ… Điều chỉnh các chương trình quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu theo hướng tăng tỉ lệ kiểm tra hàng xuất khẩu theo tuyến đường, mặt hàng trọng điểm; lựa chọn và kiểm tra đột xuất hoặc đưa vào soi chiếu xác suất các lô hàng xuất khẩu được hệ thống phân luồng Xanh, luồng Vàng để đánh giá tính tuân thủ của doanh nghiệp.